زغال فعال برای سگ و گربه چه فوایدی دارد؟ زغال فعال در واقع ماده ای است که خاصیت جذب بالایی دارد. از این رو، به عنوان «پادزهر جهانی» برای جذب سموم از دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می گیرد. زغال فعال می تواند سموم را در سراسر بدن کاهش دهد و یا حتی از آن جلوگیری کند. به همین دلیل زغال فعال برای سگ و گربه که دچار مسمومیت شده اند کمک میکند و باعث جذب سموم می شود. اما باید دقت داشته باشید با احتیاط و اقدامات ضروری این کار را انجام دهید.
زغال فعال در واقع می تواند از سوزاندن چوب یا باقی مانده پسماند کشاورزی (هسته آلو، هسته زردآلو، پوسته نارگیل، پوسته پسته و … ) با فعال سازی فیزیکی، شیمیایی یا هر دو بدست آمده باشد. یکی از خواص زغال فعال درمان مسمومیت است که برای حیوانات می تواند به تنهایی یا همراه با کاتارتیک مورد استفاده قرار بگیرد.
موارد استفاده زغال فعال برای سگ و گربه
اغلب زغال فعال به منظور درمان مسمومیت حاد در سگ ها و گربه ها استفاده می شود. برای درمان حتماً باید از زغال فعال خوراکی استفاده شود که برخی از موارد مورد مصرف عبارتند از:
- زمانیکه مسمومیت با استامینوفن (تیلنول) در سگ و گربه وجود دارد
- مسمومیت غیراستروئیدی و ضد التهابی (NSAID) در سگ و گربه
- مسمومیت به علت جویدن مواد سمی و کشنده در سگ و گربه (مانند طعمه موش)
- مسمومیت با شکلات در سگ و گربه
- مسمومیت به علت زایلیتول در سگ ها
- مسمومیت به علت سو سن در گربه ها
- پاراستامول (برای گربه ها که بسیار سمی است)
- گیاهان زنبق برای گربه ها بسیار سمی است)
- مصرف ماری جوانا در سگ و گربه
توجه داشته باشید برخی از مسمومیت ها با روش زغال فعال قابل درمان نیستند. برخی از این مسمومیت ها عبارتند از: مسمومیت نمک، از جمله پینت بال یا خمیر بازی خانگی، مسمومیت های هیدروکربنی، مانند بنزین یا نفت، مسمومیت های مواد سوزاننده مانند اسید باتری، مسمومیت ضد یخ (اتیلن گلیکول)، مسمومیت با فلزات سنگین همگی قابل درمان با زغال فعال نیستند.
توصیه مهم: برای تهیه و خرید کربن فعال به منظور درمان مسمومیت حیوانات خانگی به صورت خودسرانه و بدون تجویز دامپزشک عمل نکنید! زیرا در برخی از موارد این مساله می تواند به عنوان یک تهدید برای زندگی سگ یا گربه محسوب شود.
عوارض زغال فعال برای سگ و گربه
زغال فعال برای درمان مسمومیت در حیوانات خانگی می تواند عوارضی هم داشته باشد. اغلب عارضه اصلی آن استفراغ پس از مصرف با خطر آسپیراسیون است. اما برخی عوارض جانبی دیگر که احتمال دارد اتفاق بیفتد عبارتند از:
- کم آبی بدن (این مساله می تواند به دلیل جذب مایع از بدن به داخل دستگاه گوارش باشد که می تواند کم آبی بدن را بدتر کند.)
- افزایش سطح سدیم (هیپرناترمی): زمانیکه زغال فعال مایع را از بدن به داخل دستگاه گوارش می کشد، باعث افزایش سطح سدیم خون در سگ ها و گربه ها می شود . که همین مساله (هیپرناترمی) می تواند باعث مشکلات عصبی تهدید کننده زندگی، مانند تورم در مغز و تشنج شود.
- احتمال افزایش یبوست
- احتمال افزایش اسهال (در صورت استفاده از کاتارتیک)
نکات مهم مصرف زغال فعال برای حیوانات خانگی
توجه داشته باشید اگر حیوان خانگی شما به صورت روزانه داروی خاصی مصرف می کند باید در زمان استفاده از زغال فعال نکات مهمی را رعایت کنید. اینکه زغال داروی مورد نظر حداقل 2 تا 4 ساعت بعد از مصرف زغال فعال داده شود و یا از طریق تزریق انجام گردد. این مساله به دلیل جذب بالای کربن فعال است که می تواند داروهای خوراکی را نیز جذب کند و اثر انها را خنثی گرداند.
همچنین، بعد از مصرف زغال فعال، مدفوع حیوان خانگی خود را چک کنید. به صورت معمول مدفوع حیوان بعد از مدت 24 تا 48 ساعت سیاه رنگ است. اما در صورت مشاهده مداوم این مساله بعد از این مدت باید به دامپزشک مراجعه کنید. زیرا این مساله می تواند نشانه زخم معده یا خونریزی معده در سگ و گربه ها باشد.
دقت داشته باشید قبل از استفاده کربن فعال برای حیوانات خانگی به دامپزشک مراجعه کنید. زیرا در برخی از موارد منع مصرف وجود دارد و می تواند فرآیند درمان به یک روش تهدید کننده برای زندگی حیوان خانگی منجر شود. برخی از این موارد منع مصرف عبارتند از : علائم عصبی مانند بی‌حسی، لرزش، تشنج و کاهش رفلکس که همگی می توانند خطر آسپیراسیون (تنفس دارو یا استفراغ در ریه‌ها) را افزایش دهند و یا باعث تغییر ذهنی توانایی حیوان خانگی شوند.
کربن فعال برای حیوانات خانگی در چه زمانی موثر است؟
همانطور که می دانید زغال فعال برای درمان مسمومیت حیوانات خانگی به سه روش مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. این سه روش عباتند از: از طریق سرنگ داخل دهان ریخته شود، مخلوط با غذا داده شود و یا به صورت قرص مصرف شود. توجه داشته باشید زمانیکه کربن فعال همراه با آب و یا غذای کنسرو شده داده می شود تاثیر بیشتری دارد. مصرف کربن فعال همراه با غذا می تواند به بهبود طعم غذای حیوان نیز کمک کند. این مساله به ویژه برای سگ ها یک روش کمک کننده محسوب می شود. اغلب قرص ها و کپسول های زغال فعال به دلیل بزرگ بودن و استفاده چندین قرص یا کپسول برای حیوان راهکار مناسبی محسوب نمی شوند.
همچنین ساده ترین روش، سرنگ زدن است. این موضوع برای گربه ها بیشتر تجویز می شود. زیرا گربه ها با مشاهده یک مایع چسبناک سیاه رنگ عجیب و غریب در غذای خود آن را نمی خورند.
آخرین راهکار دامپزشک بعد از سه روش قبلی می تواند انتقال از طریق لوله باشد. در این روش با استفاده از یک لوله که از سوارخ بینی به سمت معده هدایت شده کربن اکتیو را وارد می کنند. شاید برای انجام این روش نیاز باشد کمی آرامش بخش به حیوان تزریق شود.
سوالات متداول مصرف کربن فعال برای حیوانات خانگی
- برای درمان مسمومیت سگ یا گربه چه میزان زغال فعال نیاز است؟
میزان و دوز مناسب کربن فعال برای سگ و گربه بستگی به میزان مسمومیت، اندازه حیوان خانگی، نوع کربن فعال مورد استفاده دارد. این میزان با تشخیص دامپزشک تجویز می شود.
- آیا بدون مشورت با دامپزشک می توان از زغال فعال استفاده کرد؟
این موضوع پیشنهاد نمی شود زیرا استفاده از این روش الزاماً مناسب برای هر حیوانی نیست! علاوه بر این، تجویز میزان دوز مناسب برای هر حیوان می تواند چالش بر انگیز و خطرناک باشد! زیرا استفاده از زغال چوب فعال با داشتن برخی بیماری های زمینه ای ایمن نیست از جمله کم آبی، افزایش سطح سدیم، بیماری کلیوی، مگا مری و بیماری های عصبی که همگی ممکن است زندگی حیوان را تهدید کنند.
- طول دوره درمان ممکن است چقدر باشد؟
طول دوره مصرف و دوز زغال فعال بر اساس وزن گربه یا سگ شما و میزان سم بالقوه موجود در نظر گرفته می شود. به صورت رایج برای بیشتر سموم، بین 1 تا 5 دوز زغال فعال کافی است. اما برای درمان برخی از سموم، لازم است دوره درمان طولانی تری در نظر گرفته شود.
- زغال فعال در چه زمانی موثر است؟
زغال فعال زمانی موثرتر است که در یک ساعت اول پس از مصرف سم داده شود، اما می توان آن را تا 4 ساعت پس از مصرف هم استفاده کرد.
- اگر دوز سم مصرفی بالا باشد زغال فعال می تواند مناسب باشد؟
خیر! زمانی که میزان مصرف سم زیاد باشد لازم است از روش های درمانی دیگر نیز استفاده کرد. در این شرایط اغلب دامپزشک با روش های القای استفراغ، مایعات از طریق قطره چکان یا برخی از “پادزهرهای” واقعی ابتدا سم را از سیستم بدن خارج می کند و به منظور جذب سم باقی مانده در دستگاه گوارش زغال فعال را تجویز می کند.
شما می توانید برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به این وب سایت مراجعه کنید.